Vẫn tiếp tục từ ví dụ ở bài viết trước (Các khái niệm căn bản trong đầu tư) khi mà công ty muốn tiếp tục phát triển và cần thêm nhiều vốn để sản xuất kinh doanh. Với công ty tư nhân (Private company) nên họ chỉ có thể đi vay ở các quỹ đầu tư (Ngân hàng,…) và việc này rất mất thời gian. Trên thực tế thì có rất nhiều nhà đầu tư (Những người có tiền nhàn rỗi) họ cũng không thể tiếp cận được các công ty này để đầu tư. Để kết nối hai nhóm đối tượng này thị trường chứng khoán ra đời.
1. Thị trường chứng khoán là gì và tại sao lại cần có thị trường chứng khoán?
Thị trường chứng khoán giống như một cái chợ, ở đó cổ phần của các công ty được bày bán công khai và bất kỳ ai cũng có thể mua hoặc bán thuận tiện
Sàn giao dịch chứng khoán là một cái chợ cụ thể ở đó các công ty niêm yết cổ phiểu của mình để bán cho các nhà đầu tư. Ở Việt Nam có các sàn giao dịch chứng khóa sau:
+ Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)
+ Sở giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HOSE)
2. Các ủy ban quản lý hoạt động trên thị trường chứng khoán
Quá trình hoạt động trên thị trường chứng khoán được giám sát chặt chẽ bở các tổ chức của nhà nước. Ở Việt Nam ta là Ủy ban Chứng khóa Nhà nước SSC – State Securities Commission of Vietnam
3. Cách các công ty trở thành công ty đại chúng (IPO)
Các công ty tư nhân (Private Company) muốn tham gia thị trường chứng khoán thì phải chuyển đổi mô hình thành công ty đại chúng (Public Company)
Quá trình chuyển đổi từ Private Company sang Public Company được gọi là IPO (Initial Public Offering)
Quá trình IPO rất phức tạp, công ty phải thông qua các quá trình đánh giá, kiểm định, định giá trước khi được niêm yết giá có phiếu trên thị trường chứng khoán. Các điều kiện để trở thành công ty đại chúng
Khi đã trở thành công ty đại chúng, công ty có nghĩa vụ phải cung cấp các thông tin về hoạt động của công ty một cách minh bạch (báo cáo tài chính, mua/bán cổ phiếu của những người nắm giữ lượng cổ phiếu lớn,…)
4. Cách các công ty phát hành cổ phiếu
Quá trình IPO thường thông qua đợt huy động vốn, họ phát hành cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.
Khi các công ty họ cần thêm vốn thì họ có thể phát hành thêm cổ phiếu – Tuy nhiên việc phát hành thêm cổ phiếu (giống như in thêm tiền -> lạm phát) nếu làm không đúng cách, đúng thời điểm thì sẽ làm cho giá trị cổ phiếu bị giảm
- Công ty niêm yết giá cổ phiếu trên sàn giao dịch TP Hồ Chí Minh: 403 (27/11/2023)
- Công ty niêm yết giá cổ phiếu trên sàn giao dịch Hà Nội: 330 (27/11/2023)
Note:
- Công ty muốn niêm yết giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán phải là công ty đại chúng
- Công ty đại chúng phải minh bạch tài chính, quá trình mua bán của các cổ đông lớn,…
- Lần phát hành đầu tiên trên sàn chứng khoán giá cổ phiếu thường cao hơn giá trị thực của nó
- Công ty cần thêm vốn thì họ sẽ phát hành thêm cổ phiếu
